اجزای تابلو برق آسانسور
موتورخانه آسانسور شامل دو تابلو است یکی تابلو فرمان آسانسور و دیگری تابلو برق آسانسور. تابلو فرمان آسانسور در اختیار برقکار و ناظر برق نیست ولی تابلو برق با وجود اینکه در محدوده تأییدیه اداره استاندارد آسانسور است، باید توسط ناظرین نظارت شود. متأسفانه اکثر تابلوهای آسانسوری خلاف مقررات ملی ساختمان ساخته می شوند.
کنترل آسانسور توسط میکروکنترلر موجود در تابلو برق و با استفاده از کنتاکتورهای فرمان و دیگر المان ها انجام می شود. کیفیت قطعات استفاده شده در تولید تابلو در انتخاب تابلوی آسانسور اهمیت بسیاری دارد. برای مثال استفاده از کنتاکتور های نامرغوب باعث می شود که صدای جذب کنتاکتورها در هنگام استفاده از آسانسور آزار دهنده شود.
- تابلو فرمان آسانسور چیست؟
تابلو فرمان آسانسور وظیفه کنترل آسانسور را به عهده دارد و معمولاً در موتورخانه آسانسور نصب می شود. این تابلو جهت حرکت و سرعت موتور، ترمزها، درب کابین و … را کنترل می کند، وضعیت و موقعیت کابین آسانسور را در هر لحظه تشخیص می دهد و درخواست های ارسال شده از کابین و طبقات را بررسی و پردازش می کند و فرمان های لازم را صادر می کند.
- انواع تابلو فرمان آسانسور
تابلو فرمان دو سرعته آسانسور
انواع تابلو فرمان آسانسور پر کاربرد به دو دسته کلی تابلو فرمان دو سرعته آسانسور و تابلو فرمان اینورتر دار جای می گیرند. در تابلو فرمان دو سرعته از موتورهایی با دو سیم پیچ برای آسانسور استفاده می شود، پس این موتورها می توانند در دو سرعت متفاوت کار کنند.
در این نوع تابلو، از آنجایی که موتور به صورت مستقیم راه اندازی می شود، جریان راه اندازی بالایی دارند و طول عمر موتور به نسبت راه اندازی غیر مستقیم با استفاده از اینورتر کمتر است. علاوه بر این جریان راه اندازی بالا موجب نوسان ولتاژ شده و بر روی سایر مصرف کننده ها تاثیر گذار است.
شروع حرکت آسانسور با استفاده از تابلو فرمان دو سرعته با سرعت بالا است و پس از نزدیک شدن به مقصد سرعت ناگهان کم شده و در مقصد سرعت صفر می شود. در این نوع آسانسور ها تغییر سرعت کاملاً محسوس است و کابین آسانسور جابه جایی های ناگهانی و تکان های نسبتاً شدیدی خواهد داشت.
تابلو فرمان آسانسور درایو دار
اینورتر یا درایو دستگاهی الکترونیکی است که جریان مستقیم برق را به جریان متناوب تبدیل کرده و در فرکانس و ولتاژ خروجی تغییر ایجاد می کند و به این طریق دور موتور الکتریکی را کنترل می کند. استفاده از اینورتر باعث صرفه جویی در مصرف برق می شود، از الکتروموتورها محافظت می کند و طول عمر آن ها را افزایش می دهد. اینورتر ها می توانند دور موتور را از صفر تا چندین برابر دور نامی نوشته شده روی پلاک موتور تغییر دهند.
در تابلو فرمان آسانسور درایو دار، موتور با استفاده از درایو و به آرامی راه اندازی می شود و حرکت های ناگهانی نخواهد داشت چون سرعت موتور با تغییر گشتاور و فرکانس به آرامی تغییر می کند و از تنش های مکانیکی بر موتور می کاهد. در آسانسور های درایو دار بر خلاف آسانسور های دو سرعته سطح تراز کف کابین دقیق است و درایو سطح ایده آل جهت توقف آسانسور را تنظیم می کند و با طبقات هم سطح می شود.
موتور مورد استفاده در این نوع تابلو فرمان فقط یک سیم پیچ دارند و مجهز به شفت انکودر هستند تا موقعیت آسانسور را تشخیص دهند. نصب تابلو فرمان درایو دار هزینه بیشتری نسبت به تابلو فرمان دو سرعته دارد اما این هزینه اضافی به علت صرفه جویی در مصرف برق و افزایش طول عمر موتور جبران خواهد شد.
- تابلو برق آسانسور
تغذیه تابلو برق آسانسور یک کابل ۵ رشته ای با سطح مقطع ۶ میلی مترمربع و از سمت تابلو مشاعات GDB است به طوری که سه رشته سیم فاز آن وارد کلید مینیاتوری و رشته نول آن به شینه نول و هادی حفاظتی آن به شینه زمین تابلو آسانسور متصل می شود. البته گفتنی است کابل سه فاز ورودی تابلو برق آسانسور و کلید مینیاتوری بر اساس مصرف تابلو در نظر گرفته می شود. در عمل به جای کلید مینیاتوری سه فاز از یک کلید مینیاتوری سکسیونری استفاده می شود. زیرا فیوز سریع تر از کلید مینیاتوری در هنگام اتصال کوتاه عمل می نماید. خروجی کلید مینیاتوری سه فاز سه قسمت را تغذیه می نماید.
- به یک کلید ۰ و ۱ در تابلو وصل می شود تا بتوان بدون باز کردن درب تابلو برق کل آسانسور را قطع و وصل نمود.
- به سه عدد کلید فیوز شیشه ای دو آمپر برای ترمینال ورودی چراغ سیگنال وارد می شود.
- مطابق نقشه به یک باس بار یا رابط مینیاتوری سه فاز قرار متصل می شود. از خروجی سوم، مدارات روشنایی چاهک، چاه، پریز موتورخانه، تغذیه تابلو مدار فرمان و یک خط رزرو منشعب می شود. به طوری که:
– دو کلید مینیاتوری ۱۰ آمپر تک فاز تیپ B جهت روشنایی چاه و چاهک و هر کلید مینیاتوری با سه رشته سیم با سطح مقطع ۱/۵ میلی متر مربع
– دو کلید مینیاتوری ۱۶ آمپر تیپ C با سیم های با سطح مقطع ۲/۵ میلی متر مربع برای پریزها
– یک کلید مینیاتوری ۲۰ آمپر سه فاز تیپ C با ۵ رشته سیم ۶ میلی متر مربع یا بیشتر برای تابلو فرمان آسانسور استفاده می شود.
جهت اجرای مدار روشنایی چاه آسانسور، باید دو چراغ در فاصله ۰٫۵ متر از بالاترین و پایین ترین نقطۀ چاه و مابقی به فواصل حداکثر ۷ متر نصب شود. این چراغ ها باید مجهز به حفاظ چراغ تونلی و قابلیت روشن خاموش شدن از موتورخانه و چاهک با مدار تبدیل باشند.
توجه شود در سیم کشی داخل تابلو آسانسور که سطح مقطع آن ۶ میلی متر مربع است حتماً سیم های داخل تابلو هم با سایز ۶ میلی متر مربع کشیده شوند. به عبارت دیگر همواره باید سطح مقطع سیم و کابل متناسب با تجهیزات حفاظتی باشد.
- روش های کنترل آسانسور
ساختار آسانسورهای مدرن چالشی است پیرامون طراحی آسانسورها، پله های برقی و در کنار آن امنیت، سادگی استفاده و هزینه ها هم نقش مهمی را ایفا می کنند. در این زمینه یک راه حل کلی از برنامه ریزی تا کارکرد وجود دارد. این پروسه تمامی بخش های توزیع انرژی، اتوماسیون، سیستم های کنترلی از طریق پروتکل ارتباطی CAN-OPEN، دکمه های کنترل ماشین و نمایشگرها را پوشش می دهد.
با توجه به محصولات ارائه شده در بازار، امروزه یک راه حل مناسب برای افزایش امنیت و کاهش هزینه ها در تکنولوژی آسانسورها در دسترس قرار گرفته است.
از جمله محصولات، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تجهیزات فشار ضعیف
- کنترل دور
- ماژول های امنیتی
- محصولات نمایشگر
و همچنین محصولاتی مناسب برای کنترل، مانیتورینگ و امنیت پیشرفته در موارد زیر است:
- بالابرهای الکتریکی
- بالابرهای بدون اتاق فرمان
- پله برقی
که یک برنامه کامل و جامع برای تولید، نصب و سرویس ارائه می دهد.
- کابل کشی برق آسانسور
برای تغذیه آسانسور باید کابلی از تابلو مشاعات تا تابلوی آسانسور با حداقل سطح مقطع ۶×۵ کشیده شود. کابل تغذیه آسانسور و کابل روشنایی چاله آسانسور را می توان از چاه آسانسور عبور داد ولی بهتر است که کابل تغذیه آسانسور از رایزرها عبور کند. توجه شود که استفاده از مسیر (شافت) آسانسور به عنوان کانال بالارو برای هر نوع مداری جز مدارهای مجاز مربوط به خود آسانسور ممنوع است، مگر اینکه کانال عبور این گونه مدارها با دیواری که حداقل ضخامت آن برابر با عرض یک آجر (۱۰ سانتیمتر) یا معادل آن از بتن باشد، از مسیر (شافت) آسانسور مجزا شده باشد در هر حال استفاده از این دیوار به عنوان دیوار حامل کابل ها ممنوع است.